Anna Beniszowa

---

Życiorys

Anna Beniszowa przyszła na świat w 1894 roku w Tychach, w rodzinie o ziemiańskich tradycjach. Jej rodzicami byli Emanuel Szafran-Początka oraz Regina de domo Radrańska. W czasie edukacji w szkole średniej w Mikołowie, wprowadzała wśród rówieśniczek ideę polskości, co świadczy o jej patriotycznym nastawieniu. Dom, w którym dorastała, stał się swoistym centrum intelektualnym, gromadzącym przedstawicieli polskiej inteligencji. Wśród gości często gościł Wojciech Korfanty, Władysław Seyda oraz Marian Różański.

W 1918 roku, zostało jej zlecone przez komitet prowadzący, na czele z Pawłem Pośpiechem oraz Janiną Omańkowską, że ma reprezentować powiat bytomskiego w Polskim Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu. Uczestniczyła aktywnie w sekcji szkolnej, co wskazuje na jej zaangażowanie w poprawę sytuacji edukacyjnej. Po powrocie do Tychów, zainicjowała powstanie Towarzystwa Polek – patriotycznej organizacji, która przynależała do Związku Towarzystw Polek, gdzie pełniła rolę przewodniczącej. Równo w 1919 roku, jej koło liczyło już 200 członkiń.

Nie ograniczała się jedynie do pracy społecznej; działała również w lokalnym oddziale Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz w chórze „Harmonia”. Wiosną 1919 roku wstąpiła do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Brała czynny udział w powstaniach śląskich, pełniąc rolę w służbie sanitarnej Polskiego Czerwonego Krzyża, a w połowie tego samego roku zaczęła kierować delegaturą obejmującą wiele wsi. Jej priorytetem była dokumentacja przestępstw dokonywanych przez Niemców na Polakach oraz udzielanie wsparcia mieszkańcom po I powstaniu śląskim. Angażowała się także w działania łącznościowe.

Jej dom rodzinny wielokrotnie był przedmiotem rewizji przez uzbrojone jednostki strony niemieckiej. Po I powstaniu trafiła do aresztu, co mogło zaświadczyć o ogromnym ryzyku, które niosła za sobą jej działalność. W wyniku wyborów komunalnych w 1919 roku, objęła urząd radnej Tych oraz została członkiem lokalnej komisji plebiscytowej. Z jej działalności w prasie lokalnej wynikała krytyka hipokryzji miejscowego kleru, co doprowadziło do nadania jej przez niemiecki dziennik tytułu „Róża Luxemburg nr 2”. Na początku lat dwudziestych, w 1921 roku, poślubiła adwokata oraz działacza społecznego Adama Benisza, co skłoniło ją do rezygnacji z aktywności społecznej i ustąpienia ze stanowiska radnej. Z małżeństwa urodziło się dwoje dzieci.

W okresie II wojny światowej, Anna Beniszowa zaangażowała się w działania pomocowe na rzecz więźniów obozów Auschwitz-Birkenau i Groß-Rosen. W 1958 roku osiedliła się w Katowicach, jednak wkrótce później przeprowadziła się z mężem do Nowego Sącza, gdzie zmarła w 1975 roku.

Za swoje zasługi otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2020 roku, jej życie znalazło się w komiksie „Patriotki ze Śląska. Historia polskiego ruchu kobiecego na Górnym Śląsku” autorstwa Aliny Bednarz oraz Marty Dąbrowskiej-Okrasko, co dodatkowo uwydatnia jej znaczenie w historii regionu.

---

Oceń: Anna Beniszowa

---