Kościół świętej Marii Magdaleny to niezwykle ważny obiekt sakralny, który pełni rolę rzymskokatolickiego kościoła parafialnego. Należy on do parafii św. Marii Magdaleny, która znajduje się w dekanacie Tychy Stare, w obrębie archidiecezji katowickiej.
Jest to wyjątkowa świątynia, nie tylko z uwagi na swoje znaczenie religijne, ale także jako najstarszy kościół w mieście, który jest świadkiem wielu wydarzeń historycznych i kulturowych związanych z Tychami.
Historia
Budowa kościoła św. Marii Magdaleny w Tychach rozpoczęła się w 1780 roku, a już dwa lata później świątynia była gotowa do poświęcenia. Na inwestycję tę część funduszy została przekazana przez księcia pszczyńskiego, Fryderyka Erdmanna Anhalt-Köthena. Projekt imponującego późnobarokowego budynku opracował architekt Jan Gest.
Po okresie ponad 120 lat istnienia, na początku XX wieku, obiekt potrzebował rozbudowy. Ksiądz proboszcz Jan Kapica podjął się tego wyzwania. Opracowaniem nowego projektu zajmował się Max Schliwa, architekt z Zabrza.
W latach 1906–1907 przeprowadzono przedłużenie oraz rozbudowę zarówno nawy, jak i prezbiterium. Dodatkowo, do świątyni dobudowano transept. W latach 1928-29 również dokonano zmian w strukturze budynku – stara wieża została zastąpiona nową, znacznie okazalszą.
Architektura
Świątynia jest orientowana, a jej bryła została skonstruowana na planie krzyża łacińskiego. Z zachodniej strony budowli znajduje się wąska wieża, która wyróżnia się dwukondygnacyjnym baniastym dachem hełmowym z latarnią. Główna nawa, charakteryzująca się dużą szerokością, krzyżuje się z transeptem, który przyciąga uwagę ozdobnymi szczytami; prezbiterium zostało zamknięte w formie półkolistej. Na dachu umieszczono sygnaturkę, która podkreśla architektoniczne bogactwo tego miejsca.
Organy
W kościele św. Marii Magdaleny znajdują się organy, których historia sięga XVII wieku. Pierwsze dokumenty dotyczące tych instrumentów datowane są na 1720 rok. W 1782 roku organy zostały zdemontowane i przeniesione do nowo budowanego kościoła, ponieważ w tym czasie prowadzono rozbudowę świątyni.
W 1822 roku proboszcz Kroczek podjął decyzję o przebudowie empor. Niestety, wiązało się to z kolejnym demontażem organów. Po zakończeniu budowy nowego, dużego chóru, zapadła decyzja o stworzeniu nowych organów. 4 czerwca 1856 roku organmistrz z Gliwic, Carl Volkmann, złożył ofertę na przebudowę istniejących organów Kuttlera, które nie były w najlepszym stanie.
Przez około 20 lat podejmowano różne próby ich remontu, składając oferty zarówno do Volkmanna, jak i do innego organmistrza, Spiegla. W końcu, z powodu licznych usterek i awarii, zdecydowano się na remont zlecony firmie Heinrich Dürschlag & Söhnen z Rybnika. W 1938 roku instrument znowu wymagał uwagi i przeglądu przez specjalistów.
Ksiądz proboszcz Jan Osyra w 1939 roku zwrócił się do znanej firmy „Klimosz i Dyrschlag” z Rybnika, która wykonała kolejną przebudowę organów. Ostatecznie, w 1994 roku, miała miejsce kolejna istotna renowacja, przeprowadzona przez Jana Wyleżoła, Mieczysława Klonowskiego oraz Marka Urbańczyka.
Dyspozycja instrumentu:
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
---|---|---|---|
1. Pryncypał 8 | 1. Bourdon 16 | 1. Pryncypał skrzypcowy 8 | 1. Pryncypałbas 16 |
2. Holflet 8 | 2. Pryncypał 8 | 2. Gemshorn 8 | 2. Violonbas 16 |
3. Dolce 8 | 3. Gamba 8 | 3. Flet major 8 | 3. Subbas 16 |
4. Kwintadena 8 | 4. Vox coelestis 8 | 4. Trawersflet 4 | 4. Oktawbas 8 |
5. Oktawa 4 | 5. Aeolina 8 | 5. Flet minor 4 | 5. Cello 8 |
6. Holflet 4 | 6. Dubeltflet 8 | 6. Waldflet 2 | 6. Fletbas 8 |
7. Bachflet 4 | 7. Praestant 4 | 7. Sifflet 1 | 7. Chorałbas 4 |
8. Superoktawa 2 | 8. Portunal 4 | 8. Tercja 1 3/5 | 8. Miksturbas III |
9. Kwinta 2 2/3 | 9. Pikolo 2 | 9. Harmonia aetherea III | 9. Puzon 16 |
10. Mikstura III | 10. Nasard 1 1/3 | 10. Fagot 8 | Dzwony |
11. Mikstura IV-V | 11. Cymbel III | _ | _ |
12. Trompet 8 | 12. Obój 8 | _ | _ |
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 01.10.2018 r.]
- Tychy ( Kościół św. Marii Magdaleny ) [online], musicamsacram.pl [dostęp 03.10.2021 r.]
- Kościół św. Marii Magdaleny w Tychach. Portal Turystyczny Województwa Śląskiego. [dostęp 01.10.2018 r.]
- Śmierć kapłana. „Kurier Warszawski”, s. 3, Nr 249A z 11.09.1930 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Parafia św. Marii Magdaleny w Tychach | Parafia Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Tychach | Parafia Matki Bożej Królowej Aniołów w Tychach | Kościół Apostołów Piotra i Pawła w Tychach | Kościół św. Franciszka z Asyżu i św. Klary w Tychach | Kościół Ducha Świętego w Tychach | Parafia Ducha Świętego w Tychach | Parafia św. Franciszka z Asyżu i św. Klary w TychachOceń: Kościół św. Marii Magdaleny w Tychach